Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletlerinde törenin dört değişmez hükmü arasında yer alan uzluk kelimesi iyilik, faydalılık, yararlılık gibi anlamlarda kullanılmıştır. Günümüz Türkçe’sinde ise ustalık, maharet, bir konuda ehil olma gibi anlamlarda kullanılmaktadır.
Uzluk; Asya Hun Devleti, Göktürkler, Avarlar, Sabirler, Hazarlar, Oğuzlar, Türgişler, Karluklar gibi devletlerde Türk töresi içerisinde ön plana çıkmış kavramlardandır.
Halkın törenin temel taşlarından olan uzluk ilkesine göre hareket etme yükümlülüğü vardır. Kişinin iyi olmak, faydalı işler yapmak, topluma yardımı dokunacak faaliyetlerde bulunmak ve fikirler üretmek gibi sorumlulukları vardır.
Uzluk kavramı faydalılık ilkesinin ilk Türk halklarında öne çıkan hususlardan biri olduğunun göstergesidir.
Uzluk, Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletlerine özgü kavramlardan biri olup, törenin değişmez hükümleri içerisinde yer almaktadır. Öz Türkçe bir sözcük olan uzluk günümüzde ustalık, maharetlilik, beceriklilik, faydalılık gibi anlamlarda kullanılmaktadır.
Uzluk kavramının Türk toplulukları açısından önemi
Uzluk kavramı törenin değişemeyen hükümleri arasında yer almakla birlikte Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletleri uzluk üzerine tesis edilmişlerdir. Öz Türkçe bir sözcük olup günümüz Türkçe’sindeki karşılığı faydalılık, yararlılık şeklindedir.
Hükümdar halkına, halk hükümdarına ve bireyler birbirlerine uzluk hükmü doğrultusunda bağlıdır. İyilik ilk Türk devletlerinde esas olan bir ilkedir.
KPSS ve AYT sınavlarında kavram bilgilerinizi ölçmek adına tarih sorusu olarak karşınıza gelebilir. Bu nedenle esasen öz Türkçe olan bu tür sözcüklerin günümüzdeki karşılıklarını bilmek önemlidir.
Uzluk, könilik gibi kavramlar Türk töresini anlama açısından önem arz etmektedir.
