Töre nedir ? Törenin değişmez hükümleri nelerdir ?
Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletlerinde yazılı olmayan hukuk kurallarına töre adı verilmekteydi. Töre adı verilen bu sözlü hukuk kurallarına hakan da dahil olmak üzere herkesin uyma zorunluluğu vardı.
Töre, Asya Hun Devletleri başta olmak üzere Göktürkler, Uygurlar, Hazarlar, Karluklar, Türgişler, Avarlar, Macarlar, Bulgarlar, Kırgızlar gibi devletlerde uygulanmıştır.
Töre’nin Orta Asya’da kurulan Türk devletleri açısından önemi
Türk töresinin temel taşları olarak da kabul edilen 4 değişmez hükmü vardır. Bu hükümler, sırası ile adalet ve doğruluk anlamında kullanılan könilik, iyilik ve yararlılık anlamında kullanılan uzluk, eşitlik anlamında kullanılan tüzlük ve insanlık anlamında kullanılan kişilik hükümleridir. Bu hükümler 4 temel Oğuz töresi olarak da bilinmektedir.
Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinde sözlü hukuk kuralları için töre ifadesi kullanılmaktaydı. Bu kurallara hakanın kendisi de dahil olmak üzere herkesin uyma zorunluluğu vardı.
Töresinin değişmez hükümleri 4 ana temel üzerine kurulmuştur. Adalet ve doğruluğu ifade eden könilik, yararlılık anlamında kullanılan uzluk, tüzlük ve kişilik törenin değişmeyen hükümleri olarak kabul edilmiştir.
Törenin zaman içerisinde değişime uğrayan hükümleri de bulunmaktadır.
Kavram bilgisi sorusu olarak hem KPSS hem de AYT sınavında tarih sorusu olarak öğrencilerin karşısına gelebilir. Könilik ve oksızlık kavramları daha önce sorulsa da uzluk, tüzlük gibi kavramlar halen sorulmayı bekleyenler kısmında yer almaktadır.
