Sürveyans nedir ?
Sürveyans, sağlık alanında kullanılan bir kavram olup, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı tarafından “Herhangi bir hastalık, durum veya olay ile ilgili olarak uygun koruyucu ve karşı önlemlerin önerilmesi, alınması ve uygulanması amacıyla, verilerin, sürekli ve sistematik bir şekilde toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması ve ilgili taraflarla paylaşılması” şeklinde tanımlanmıştır.
Önceleri çok aşina olmadığımız bu terim Covid-19 pandemisi sonrasında çoğumuz tarafından bilinir hale gelmiştir.
Sürveyans, aktif sürveyans ve pasif sürveyans olarak iki alt kategoriye ayrılmaktadır. Bu tür bir sınıflandırmada temel alınan kriter bildirimin hastanın kendisi tarafından yapılıp yapılmadığıdır. Aktif sürveyans bildirim yapmakla yükümlü kişi veya birimlerin kendiliğinden rapor etmesini beklemeksizin, yetkili birimlerce düzenli olarak verilerin toplanması işlemidir.
Hastalık vaka bildirimi sürveyansın doğru belirlenmesinde en önemli noktadır.
Sürveyans; endemi, epidemi veya pandemi olarak tanımlanabilecek salgınların sebep olabileceği zararları tespit etmek ve bu zararları en az seviyeye çekmek için belirlenmesi gereken bir faktördür.
Sürveyans, hastalıklara ait verilerin düzenli olarak toplanması, bu verilerin analiz edilerek değerlendirilmesi ve ilgili birimlere dağıtılması işlemlerinin tümüdür.
Hastalığın ilerleme sürecinin doğru olarak belirlenmesi açısından önemli bir kriterdir.
Sözcüğün Türkçe’deki karşılığı ise gözetim. Hastalık gözetimi, verilerin sürekli olarak sistematik bir şekilde toplanması, analiz edilmesi ve genellikle bulaşıcı nitelikte olan bir hastalığın önlenmesi ve kontrol altına alınması için harekete geçilmesine yol açan bilgilerin sağlanması sürecine verilen isimdir. Halk sağlığı gözetim ve denetim birimleri açısından önemli verilerdir. Halk sağlığı gözetimi, epidemiyolojik gözetim, klinik gözetim veya sendromik gözetim gibi isimlerle de bilinir.
Aktif sürveyans ile pasif sürveyans arasında ne fark vardır ?
Halk sağlığı gözetim sistemleri pasif veya aktif olabilir. Pasif sürveyans, belirli bir bölgedeki tüm sağlık tesisleri tarafından hastalıkların ve durumların düzenli ve sürekli olarak rapor edilmesinden oluşur. Aktif sürveyans ise belirli bir hastalığı veya durumu tespit etmek için sağlık tesislerinin ziyaret edildiği, sağlık hizmeti sağlayıcılarının ve tıbbi kayıtların incelendiği sistemdir.
