Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılma sebepleri nelerdir ?
Büyük Selçuklu Devleti 1037-1157 yılları arasında günümüz İran coğrafyasında hüküm sürmüş Türk devletidir. Tuğrul Bey, Çağrı Bey, Sultan Alparslan, Melikşah döneminde parlak bir dönem geçiren Selçuklular zamanla zayıflamıştır. Oğuzların Kınık boyuna mensup olup halkın çoğunluğu Oğuz Türkleridir. Selçuklularda gerileme sürecine I. Mahmud ile girilmiş, Berkyaruk ve Muhammed Tapar dönemlerinde bu gerileme devam etmiştir.
Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılma sebepleri olarak şunlar gösterilebilir.
- Merkezi otoritenin bozulması
- Oğuz boyları arasındaki mücadeleler ve isyanlar
- Batınilerin yıkıcı faaliyetleri
- Şehzadelerin arasındaki mücadeleler ve isyan girişimleri
- Atabeylerin kendi başlarına hareket etmesi
- Katvan Savaşı sonrası yaşanan gelişmeler. Karahitayların devleti yıkmaya yönelik girişimleri
- Yöneticilerin becerisizlikleri
- Fatımiler gibi Şii anlayıştaki toplulukların yıkıcı faaliyetleri
- Haçlı Seferleri
- Abbasi Halifesi’nin girişimleri
Türk tarihinin İran coğrafyasında hüküm sürmüş en önemli temsilcisidir Büyük Selçuklu Devleti. Dandanakan Savaşı ve Malazgirt Savaşı ile başlayan tarihi başarıların devamı gelmemiş ve ülke zaman içinde yıkılmaya yüz tutar bir hale gelmiştir. Tabi bunu tek bir sebebe bağlamak doğru değildir. Hasan Sabbah ile başlayan ve süregelen Batınilik faaliyetleri toplumu ve yöneticileri olumsuz anlamda derinden etkilemiştir.
Çöküşün altındaki en önemli sebep bence merkezi otoritenin zayıflaması sorunudur. Bunun altında yatan sebep de ülke yönetimindeki kişilerin siyasi beceriden yoksun olmalarıdır. Yeni başlayan Haçlı Seferleri, Karahitaylara karşı verilen mücadeleler ve Oğuz boyları tarafından çıkarılan isyanlar kötü gidişi geri dönülmez bir hale getirmiştir. Meliklerin kendi aralarındaki anlaşmazlıkları ve birbirleri ile savaşmaları ise artık yıkımın son noktaya gelmesini sağlamıştır.
120 yıllık bir hayatta kalma, bulundukları coğrafyaya tutunma mücadeleleri başarısızlığa uğramıştır.
Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılma sebepleri birçok sınavda tarih sorusu olarak öğrencilerin karşısına çıkmıştır.
