Tarihi kayıtlara Çernobil faciası olarak geçen 26 Nisan 1986 tarihinde Sovyetler Birliği’nin Pripyat bölgesinde yaşanmıştır. Bugün bu bölge Ukrayna sınırları içerisinde yer almaktadır. Ulusal saate göre 01:23′te gerçekleşen olayın nedeni olarak elektrik kesilmesi sonrasında nükleer reaktörün ani olarak kapatılması esnasında nükleer çekirdeğin patlamasıdır.
Çernobil faciası olarak bilinen nükleer reaktör kazası tarihin yaşadığı en büyük nükleer reaktör kaynaklı faciadır. Bir diğer önemli kaza da 2011 yılında Japonya’da gerçekleşen Fukuşima nükleer reaktör kazasıdır.
Kaza reaktörde yapılan sistem testi esnasında fark edilen ani ve beklenmedik bir güç dalgalanması sonucunda önüne geçilemeyen bir güç çıkışına bağlı olarak meydana gelmiştir. Bu dalgalanma fark edilir edilmez acil butonuna basılarak reaktörde teyakkuz durumuna geçilse kazanın önüne geçilememiştir.
Çernobil faciası SSCB’ye komşu ülkelerde ne tür sorunlara yol açmıştır ?
Çernobil nükleer reaktör kazası sonrasında başta Sovyetler Birliği’ne komşu olan ülkeler olmak üzere küresel ölçekte çevresel sorunlar meydana gelmiştir. Kazanın etkileri günümüzde bile hissedilmektedir. Kazanın on binlerce insanın doğrudan ya da dolaylı olarak ölümüne, yüzbinlerce insanın da sağlık problemleri yaşamasına sebep olduğu bilinmektedir.
Kazanın sonrasında kayda değer miktarda radyoaktif madde çevreye salınmıştır. Kaza sonrasında hem bölgede hem de Karadeniz’e komşu ülkelerde kanser vakalarında artış gözlenmiştir. Ülkemizdeki etkileri ise 1996 yılına kadar devam etmiştir. Facianın dolaylı etkilerinden kaynaklı olarak çocuklar tiroit kanseri vakaları görülmeye başlanmış, on beş tane çocuk da hayatını kaybetmiştir.
XX. yüzyılın en önemli olayları arasında yer alan bu facianın etkileri maalesef günümüzde de devam etmektedir. Ülkemiz insanı (özellikle Karadeniz’e kıyısı olan illerimiz) da bu acı tecrübeden payını almıştır. Karadeniz sahilinde kanser vakalarının artması Çernobil ile ilişkilendirilebilir.
