Strudel nedir ? Nasıl yapılır ?
Strudel, tipik olarak tatlı olsa da tuzlu versiyonları da oldukça popüler olan, birkaç kat ince hamurdan oluşan, üzerine dolgu konulan ve kütük şeklinde yuvarlanan bir hamur işi türüdür. Elmalı strudel, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere Almanya, Avusturya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti gibi Avrupa ülkelerinde popülerdir. Orta Avrupa mutfağına özgü bir tatlı olarak kabul edilmektedir. Strudel genellikle filo hamuru veya milföy hamuru kullanılarak yapılır. Geleneksel Avusturya strudelleri ise genellikle daha farklı bir hamur türü kullanılarak yapılmaktadır.
Strudel ile ilgili ilk bilgiye 1696 yılında yazılan bir yemek kitabında rastlanmaktadır. Bu kitap günümüzde Viyana Belediye Binası içerisindeki Viyana Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.
Strudel Almanca bir sözcük olup kökeni Habsburg Hanedanlığı’na dayanmaktadır. Sözcüğün dilimizdeki karşılığı ise girdaptır. Ve tatlının görünüşüne ithafen böyle bir isim verildiği düşünülmektedir. Hamur katmanlarının ve dolgusunun spiralimsi bir şekle sahip olduğu bilinmektedir. Kullanılan malzemenin türüne göre farklı isimler almaktadır. Apfelstrudel adı verilen strudel türü elma ile yapılır, topfenstrudel yapımında kuark peyniri, weichselstrudel türünde ise vişne kullanılır. Nussstrudel yapımında dolgu malzemesi fındıktır. Dolgusu genellikle tercih edilen malzemelerin karıştırılmasıyla yapılır. Elmalar genellikle tarçın, zencefil ve hindistan cevizi gibi malzemelerle birleştirilirken, kıyma ise tuz, biber, sarımsak ve tuzlu baharatlarla birleştirilebilir. Hamuru ise ince düz bir tabaka halinde serilerek hazırlanır. Eğer yufka kullanılıyorsa, birkaç ince yufka üst üste konur ve her katın arasına biraz eritilmiş tereyağı sürülür. Geleneksel Avusturya tariflerinde genellikle yüksek glutenli undan yapılan ve çok ince olana kadar zahmetle işlenen biraz farklı bir hamur kullanılır. Avusturya geleneklerine göre hamur, kullanılmadan önce içinden bir aşk mektubu okunabilecek kadar ince olmalıdır. Dolgu hamurun üzerine yerleştirilir ve hamur daha sonra içindeki dolgu ile birlikte dikkatlice sarılır. Daha sonra strudel hamuru altın sarısı kahverengi ve çıtır çıtır olana, dolgu ise sıcak ve yumuşak olana kadar pişirilir.
Strudel, içinde bir dolgu bulunan tatlı veya tuzlu katmanlı bir hamur işi türüdür. Strudelin tarihi yüzlerce yıl öncesine dayanır, yoksullar tarafından kolay ama doyurucu bir yemek olarak yapılırdı. Strudel ismi Almanca “girdap” veya “anafor” anlamına gelen kelimeden gelmektedir. Hamur işinin yuvarlanmış versiyonu bir girdabın içi gibi görünür.
Strudel çoğunlukla Avusturya mutfağı ile ilişkilendirilir, ancak aynı zamanda eskiden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na ait olan bölgede geleneksel bir hamur işidir. Strudel 18. yüzyılda Habsburg İmparatorluğu (1278-1780) aracılığıyla popülerlik kazanmıştır. Bu ülkelerde elmalı strudel en yaygın olarak bilinendir. Elmalı strudel Avusturya’nın ulusal yemeği olarak kabul edilir ve Teksas’ın resmi devlet hamur işidir. Viyanalılar, narin, ince hamur katmanları ve tatlı, ekşi elma dolgusu ile bu yemeği meşhur edenlerdir.
Strudel’in temelini atan ise 1453 yılında Avusturya’ya getirilen Türk baklava böreğidir. Yavaş yavaş farklı dolgulara sahip strudeller yaratılmıştır. En eski strudel tarifi sütlü kremalı strudel içindir. Bu tarif 1696 yılında el yazısıyla yazılmıştır ve orijinali Viyana Şehir Kütüphanesi’nde bulunabilir.
1800′den itibaren birçok strudel türü yaratılmıştır. Bunlar arasında elmalı strudel, bademli strudel, irmikli strudel, pirinçli strudel, kuarklı strudel, sütlü kremalı strudel, üzümlü strudel, haşhaşlı strudel, fındıklı strudel, lahanalı strudel, etli strudel sayılabilir, mürdüm strudeli, vişneli strudel, armutlu strudel, kayısılı strudel, jambonlu strudel, kahveli strudel, parmesanlı strudel, rulo strudel, mantarlı strudel, otlu strudel ve tarçınlı strudel.
