Heterozis nedir ? Hangi tür canlılarda görülür ?
Hibritleme yolu ile üretilen melez bir canlının ebeveynlerine göre daha üstün nitelikler taşımasına biyolojide heterozis, melez azmanlığı ya da melez gücü adı verilmektedir. Melez canlılar atalarına nispeten daha yüksek biyolojik kaliteye sahiptirler. Heterozis kavramından bahsedebilmek için melez döllerin performansının ebeveynlerin ortalama performansını geçmesi gerekmektedir. Bu tür melez canlıların uyum ve yaşam gücü özellikleri ebeveynlerine göre daha gelişmiştir.
Terim ilk olarak 1874-1954 yılları arasında yaşayan Amerikalı bitki bilimci ve biyolog George Harrison Shull tarafından ortaya atılmıştır.
Heterozis hangi bitkilerde görülür ?
Bitkilerden mısırda, şekerpancarında, ayçiçeğinde, soğanda, ıspanakta, brokolide ve pirinçte, hayvanlardan köpeklerde ve kuşlarda heterozis görülebilmektedir.
Heterozis melez canlıların zaman içerisinde atalarına karşı kazandığı üstünlük olarak da tanımlanabilir.
Heterozis kavramının botanik literatüründeki tanımı
Botanik biliminde heterozis şu şekilde tanımlanmaktadır: Bir türün farklı çeşitlerinin veya türler arasındaki çaprazlamaların döllerinin her iki ebeveynden daha fazla biyokütle, gelişme hızı ve doğurganlık sergilemesi olgusudur. Kavramı tanımlamak adına dominans, overdominans ve pseudo-overdominans gibi çeşitli modeller ortaya atılmıştır.
