Endüstride hem ısıtma hem de soğutma işlemlerinde kullanılan, iki ya da daha fazla akışkan arasında ısı geçişini sağlayan mekanik birimlere ısı değiştirici ya da eşanjör denilmektedir. Aralarında ısı transferi gerçekleşecek olan akışkanlar birbiri ile temas edebileceği gibi katı bir yüzeyle birbirinden ayrılmış da olabilir.
Isı değiştiricileri ısıtma, soğutma ve iklimlendirme işlemleri yapılan sistemlerde, petrol rafinerileri ve doğal gaz ile çalışan santrallerde, kimya sanayinde, elektrik santrallerinde ve petrokimya tesislerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Eşanjörler paralel akışlı, ters akışlı veya çapraz akışlı olarak üç sınıfa ayrılmaktadır. Paralel akışlı ısı değiştiricileri aralarında ısı geçişi olacak akışkanlar aynı yerden sisteme girer ve aynı yönde ilerlerler. Ters akışlı eşanjörlerde akışkanlar farklı yerlerden sisteme girerler ve birbirine zıt yönde hareket ederler. Çapraz akışlı eşanjörler ise akışkanların içerisinden geçtiği boru demetleri çoğunlukla birbirine dik olarak yerleştirilirler.
Isı transferi hesabında logaritmik ortalama sıcaklık farkı kullanılmaktadır.
Sanayide en çok kullanılan eşanjör tipleri hangileridir ?
Sanayide en çok kullanılan eşanjör tipi çift borulu ısı değiştiricileri olarak bilinen mekanik sistemlerdir. Bu tip eşanjörlerin hem üretimi kolay hem de maliyet açısından ucuzdur. Verimlilikleri sebebi ile küçük ölçekli işletmelerde kullanılmaktadır. Daha büyük işletmelerde ise farklı eşanjör tipleri kullanılmaktadır. Plakalı, lehimli ısı değiştiricileri ile yoğuşturucular ve buhar kazanları sanayide kullanılan diğer ısı değiştirici tipleridir.
Endüstriyel uygulamalarda ısı değiştiricisi yerine kullanılan terim. Isı transferi ya da Isı değiştiricileri dersi alanların aşina olduğu sözcük.
