Manas Destanı hangi millete aittir ?
Manas Destanı, Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletlerinden Kırgızlara aittir. Destanın ana kahramanı Manas isimli kişidir. Destanda Maniheizm inancına mensup Karahitaylar ile Müslüman olan Karahanlılar arasındaki mücadeleler ve Kırgızların bu mücadeledeki tutumları anlatılmaktadır. Destan sözlü bir geleneğin ürünü olup nesilden nesile destanın anlatısını aktaran kişilere de Manasçı adı verilmektedir. Bu kişilere halk arasında ırçı ya da comokçu adı da verilmektedir. Dünyanın en hacimli destanı olarak kabul edilmektedir.
Yazılı olarak ilk derlemeyi ise ünlü Türkolog Wilhelm Radloff bir Manasçı’dan dinlediklerine binaen yapmıştır. Manas Destanı canlı bir destan olup günümüzde de destana eklemeler yapılmaktadır. Günümüzde bu destana ilişkin 130 kadar farklı anlatım vardır. Prof. Dr. Gülzura Cumakunova ülkemizde de çalışmalarda bulunmuş önemli bir araştırmacıdır.
Destanda adı geçen Manas Han, Yakup Han ile Çığrıcı Hatun’un çocuğudur. Küçük yaşlarda iken at sırtında dolaşmaya, kılıç kullanmaya, ok atmaya başlar. Nogay boyuna mensup olup Kalmuk baskınlarına karşı Kırgız halkının birliğini, bütünlüğünü korumaya çalışır ve bir kahramanlık sembolü haline gelir. Destanda ön plana çıkan diğer iki isim de Seytek ve Semetey isimli şahıslardır.
Manas Destanı Türk tarihi açısından neden önemlidir ?
Manas Destanı bozkır kültüründen, eski Türk mitolojisinden öğeler mevcuttur. Yapılan araştırmalara göre; kişi, kavim, boy, soy, oymak, cemaat adlarıyla çeşitli hayvan adlarına yer vermesi sebebi ile de onomastik bir hazine olarak kabul edilmektedir. Destanda yer alan bazı kahramanların hayatı ve özellikleri Oğuz Kağan, Dede Korkut, Köroğlu gibi Türk destanlarındakilerle benzerlik göstermektedir.
Orta Asya Türk tarihinin en önemli manzum eseridir. En önemli özelliği hala destana ekler yapılıyor olması ve bu sebeple de canlı destan olarak nitelendirilmesi.
Kırgızlara ait birçok bilgiyi de içeriğinde barındırmaktadır.
