Roş aşana (haşanah) nedir ? Kimler tarafından kutlanır ?
Tanah isimli kitapta Yom Teruah olarak da geçen roş aşana (haşanah) Yahudilerin her yıl kutladıkları yeni yıldır. Buradaki yeni yıl İbrani takvimine göre yeni yıldır. Haykırış ve devirme günü olarak bilinir. Sözcüğün kökeni Arapça bir sözcük olan Ras as-Sanah sözcüğüne dayanmaktadır.
İbranice bir sözcük olan roş aşana, bir yıl devirerek yeni bir yıla girme ya da coşkulu bir şekilde haykırış gibi anlamlara gelmektedir.
Bu kutsal günde aile bir araya gelir. Çeşitli yemekler yenilir. Ballı elma ve elma reçeli ise kutlamanın vazgeçilmezleridir. Şabat günü için geçerli olan yasaklara bu iki günde de dikkat edilir.
Yahudi toplumuna göre Roş aşana evrenin ya da yeryüzünün yaradılışını sembolize etmektedir. Bu bir nevi insanın da yaradılışının sembolize edilmesidir.
Bu kutsal günün ikinci gün aile üyeleri bu seferde kutsal mekanları olan sinagogda bir araya gelir. Koç boynuzundan yapılan şofar isimli çalgı da yine bu günde çalınır.
Mahzor, piyyuttim, taşlik, şofar bu kutsal güne özgü kavramlardır. Taşlik bir akarsu kenarında okunan duadır. İnsanın günahlarından arınması için bu dua edilir.
2021 yılında Roş Aşana 6 Eylül 2021 tarihinde kutlanmıştır. Cumhurbaşkanımız bu vesile ile Yahudilerin bu kutsal gününü kutlamışlardır. 2023 yılında ise 15-17 Eylül 2023 tarihleri arasında kutlanacaktır.
Roş aşana ne zaman kutlanır ?
Roş Aşana öncesindeki güne Erev Roş Aşana (Roş Aşana arifesi) denir. Yahudi takviminde günler günbatımıyla başladığından, Roş Aşana arifesi de, Roş Aşana’nın günü gibi, Tişri ayının ilk gününe denk gelir. Bazı toplumlarda, Eylül ayının 29’u sabahında, sabah ayininden sonra, Atarat Nedarim adı verilen, yıl içinde verilip yerine getirilmeyen sözlerin feshedilmesi töreni yapılır. Bununla birlikte, festival modu gelir ama ciddi bir bekleyişle yeni yıl karşılanır.
Liselerde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi kapsamında Yahudi inançları konusu altında anlatılan kavramlardandır.
